پیش از آغاز هر کار و تولید هر محتوا یا محصولی بهتر است به طور واضح درخواست و نیازهای کاربران را بشناسید. پرسونا پاسخ نیاز ما را میدهد.
اگر شرکتی نیاز و درخواست کاربران را بشناسد، تولیدات بر اساس نیاز آنان ارائه میگردد. بنابراین ساخت پرسونا روش مناسبی به منظور رسیدن به این هدف است.
پرسونا (Persona) یک شخصیت ساختگی است که بر اساس تحقیقات و دادههای یک شرکت طراحی میشود. در واقع پرسونا: کاربران مختلف و فرضی که از خدمات، تولیدات، وب سایت یا برند استفاده میکنند را معرفی میکند.
ممکن است پرسونا بر اساس هر دو روش تحقیق کمی و کیفی ساخته شود. بنابراین شما نمیتواند تنها بر دادههای کیفی (تعریفی) یا کمی (اعداد و آمار) به صورت مجزا اکتفا کنید.
اگر میخواهید یک پرسونا طراحی کنید باید از خود بپرسید: «ما برای چه کسی تولید محتوا و محصول میکنیم؟»
کنترل و بررسی اکثر دادههایی که از تحقیقات بدست آمدند، کار بسیار دشواری است. بنابراین ساخت پرسونا بر اساس یک شخصیت حقیقیِ تمثیلی کمک مفیدی میکند.
درک نیاز کاربران بر بهینه سازی تولیدات تاثیر مستقیم میگذارد. چرا که شما با استفاده از پرسونا، کاربران را میشناسید و آنان از برآورده شدن نیاز و خواستههایشان احساس رضایت میکنند.
مزایای شناخت و طراحی پرسونا چیست؟
- پرسونا کمک میکند تا نیاز و انتظارات گوناگون افراد را بشناسید.
- پرسونا کمک بسزایی به شناخت کامل کاربران میکند.
- پرسونا همچون راهنمای تولید ایده است که مسیر رسیدن به هدف را هموار میکند.
- ساخت یک پرسونای صحیح، گروه را به اهداف نهایی نزدیک میکند.
- هنگامی که چندین پرسونای معمول یا غیر معمول میسازید، به شناخت الگوی تحقیقتان کمک میکند.
- شما افرادی که تولیدات را برای آنان طراحی کردید، میشناسید و میتوانید برنامه ریزی مناسبی به منظور انتشار محتوا داشته باشید.
- پرسونا به نویسنده و ویراستار وب سایت کمک میکند تا محتوا به درستی تولید شود و سئو بهینه سازی شود.
- ساخت پرسونا باعث میشود سوالات صحیحی در خصوص اهداف و تولیداتتان بپرسید و بر اساس پرسونای کاربران پاسخ دهید.
برای مثال «عکسالعمل امیر به محصول X چگونه است؟» یا «مونا چه احساسی نسبت به وب سایت دارد و چه فکری میکند؟» یا «امیر و مونا بر اساس چه نیازی وارد این سایت شدند؟»
برای آشنایی بیشتر با تجربه کاربری و طراحی کاربر محور میتوانید دوره آموزشی موجود در فرانش مشاهده کنید.
انواع پرسونا چیست؟
در این مقاله به چهار نوع پرسونا میپردازیم که به هدف پروژه شرکت شما کمک بسزایی میکند.
1. پرسونای هدفمند چیست (Goal directed Persona):
تمرکز اصلی پرسونای هدفمند این است: « کاربر عادی وب سایت با تولیدات شرکت چه میکند؟»
تمرکز پرسونای هدفمند، آزمایش روند و مسیریست که کاربر ترجیح میدهد در تعامل با تولیدات یا خدمات باشد.
فرض بر این است که شرکت شما تحقیقات مورد نظر را پیش از این انجام داده تا میزان ارزش تولید را بر اساس نیاز یا هدف کاربر بسنجد. بنابراین شما میتوانید نیاز کاربران را برآورده سازید.
به منظور درک بهتر به تعریفهای زیر توجه کنید:
پرسونا: تعریف داستانی و معرفی یک کاربر. این کاراکتر دارای خلقیات، رفتار، انگیزه، هدف و غیره است.
هدف: هدف یعنی پرسونا چه میخواهد و هدف و آرزویش چیست. هدف دلیل انگیزه و فعالیت پرسونا است. هنگامی که پرسونا به هدف خود برسد، سناریو به پایان میرسد.
سناریو: چرایی، چگونگی و زمان داستان پرسونا، سناریو است. سناریو همچون داستانیست که رفتار و رویدادها را شرح میدهد.
2. پرسونا بر اساس نقش چیست (Role based Persona):
پرسونا بر اساس نقش، بر رفتار کاربر متمرکز است. بخش اصلی این گونه پرسونا بر اساس دادهها است. بنابراین در این بخش از ترکیب دادههای کمی و کیفی استفاده میکنیم.
نقش کاربر اهمیت بسیاری در پرسونای بر اساس نقش دارد. بنابراین عملکرد و رفتار کاربر بازتاب مستقیمی بر اهداف شرکت میگذارد. همچنین بررسی نقش کاربران در زندگی شخصیشان بر تصمیمات و بهینه سازی تولیدات تاثیر میگذارد.
به منظور هدفمندی بهتر و بررسی پرسونا به سوالات زیر پاسخ دهید:
«تولیدات کجا استفاده میشوند؟»
«هدف از این نقش چیست؟»
«چه کسانی از تعیین این نقش تحت تاثیر قرار میگیرند؟»
«عملکرد این نقش چیست؟»
3. پرسونای مشارکتی چیست (Engaging Persona):
پرسونای مشارکتی، توانایی داستان سرایی به منظور مشارکت کاربر است. به منظور درک بهتر کاراکتر و داستان بهتر است از پرسونای افراد حقیقی استفاده کنید.
هدف از پرسونای مشارکتی تغییر درک کاربران از یک شخصیت ساختگی به یک شخصیت حقیقی و ملموس است.
پرسونایی که به جای بررسی کامل جزئیات، تنها بر رفتار کاربر تمرکز دارد، موفق نخواهد بود. چرا که نیازهای فرد با شناخت جزء به جزء زندگی شخصی کاربر صورت میگیرد.
در واقع هر چه یک پرسونا حقیقیتر باشد، تاثیر مستقیمی بر بهینه سازی تولیدات و افزایش خدمات میکند. بنابراین یک پرسونا باید احساسات، عواطف و زندگی کاربران را بررسی کند.
برای مثال:
امید 35 سال دارد و مدیر تولید یک شرکت متوسط است. او در رشته مدریت بازرگانی تحصیل کرده. او علاوه بر دانشگاه، چندین واحد و دوره مدیریت در آموزشگاههای گوناگون گذرانده است.
او مدیر تولید با کفایتی است و اکنون بر تولید یک محصول جدید متمرکز است. او میخواهد دانش خود را افزایش دهد و به منظور موفقیت خود در تولید محصول جدید به کمک نیاز دارد.
4. پرسونای ساختگی چیست (Fictional Personas) :
پرسونای ساختگی بر اساس تحقیق روی کاربر نیست و از تجربیات تیم تحقیقی UX (User Experience- تجربه کاربر) حاصل میگردد. این پرسونا به تیمی نیاز دارد تا فرضیاتی بر اساس تعاملات کابران با خدمات و تولیدات شرکت ارائه دهند.
هر پرسونایی میتواند اشتباه یا دارای شک و شبهاتی باشد. با این حال هر شرکتی میتواند از پرسونای ساختگی به عنوان طرحی از نیازهای ضروری کاربران استفاده کند.
چگونه یک پرسونا طراحی کنیم؟
هنگامی که پرسونای ساختگی، اما مشابه یک کاراکتر حقیقی میسازیم، یک داستان با تمام جزئیات خلق میکنیم. این داستان تاثیر مستقیمی بر شناخت نیاز کاربر و پیشرفت تولیدات و خدمات دارد. با این حال چگونه یک پرسونا طراحی کنیم؟
1. روش تحقیق را معین کنید
نخستین قدم به منظور شناخت یک مشتری یا کاربر بالقوه، انجام تحقیقاتی میان افراد گوناگونی با سن، تحصیلات، جنسیت و… مختلف است.
سادهترین روش تحقیق، تهیه یک پرسشنامه، مصاحبه آنلاین، آفلاین یا رو در رو است. با این حال شما میتوانید با کمک پرسشنامه نتایج مورد نیاز را با سرعت بیشتری بدست آورید و اطلاعات بسیاری جمع آوری کنید.
مصاحبه به زمان نسبتا بیشتری نیاز دارد، اما اطلاعات دقیقتری ارائه میهد. نیازی به مصاحبه با تمام مردم جامعه نیست. شما میتوانید از تکنیک مصاحبه گروهی استفاده کنید.
برای مثال میتوانید از یک گروه 6 تا 12 نفره بخواهید درباره موضوع مورد نظر سازمان یا شرکتتان به بحث و گفتگو بپردازند. شما میتوانید بدون آنکه گفتگو را قطع کنید، اطلاعات مورد نیازتان را جمع آوری کنید.
به یاد داشته باشید، به منظور بررسی دادهها، در کنار روش تحقیقی کیفی، به روش تحقیق کمی نیز نیاز دارید.
2. بررسی کاربر
گروه طراحی پرسونا یا گروه تولید میتوانند سوالات مورد نیاز را طراحی کنند. همچنین آنان میتوانند موضوع مورد نیاز خود را در مصاحبه با کاربر مطرح کنند.
گروه طراحی یا تولید پس از کسب اطلاعات از کاربر، باید دادهها را آنالیز یا بررسی کنند. با این روش کاربران خود را میشناسند و تعداد آنان را بدست میآورند.
3. ساخت فرضیه
در این بخش تمرکز اصلی بررسی تفاوت میان کاربران بالقوه در نتایج تحقیق است. بنابراین شما باید تفاوت آنان را یادداشت و آنالیز کنید.
سپس باید فرضیهای بسازید که چرا کاربران بالقوه با یکدیگر تفاوت دارند و سرچشمه این تفاوت چیست. یک تصویر ضمنی از تمام کاربران بالقوه و تفاوت میان آنان بسازید.
4. بازبینی
به منظور بازبینی آنالیز دادهها و طرح اولیه پرسونا به سوالات زیر با دقت پاسخ دهید: (پاسخ شما در موفقیت سازمان یا شرکت اهمیت بسیاری دارد.)
پرسونا به چه چیزی علاقه دارد؟ پرسونا به چه چیزی علاقه ندارد؟ درخواست و نیاز پرسونا چیست؟ پرسونا در چه شرایطی از تولیدات استفاده میکند؟
5. الگوی کاربر
اطلاعات بدست آمده از هر بخش را دسته بندی کنید. با این روش گروه شرکت شما متوجه میشوند که کاربران سایت مناسب یا مرتبط با تولیدات هستند یا خیر.
همچنین دادههای تحقیقات، حضور کاربران بالقوه مشخص میکند و درخواست و نیاز آنان را ارائه میدهد.
6. اساس دادههای پرسونا
پرسونا مدل ضمنی از تصویر یک مشتری یا کاربر بالقوه است. بنابراین وظیفه ما شناخت بیشتر و جزئی کاراکتر و تصویر پرسونا است.
تعریف کامل یک پرسونا از جمع آوری دادهها بدست میآید. شما باید اطلاعات شخصی بیشتر و جزئیترین جمع آوری کنید. برای مثال جنسیت و شغل کاربر چیست؟ تولیدات و خدمات شرکت شما چه کمکی به زندگی روزانه کاربر یا مشتری میکند؟
روند آنالیز پرسونا به شما در تولید و طراحی کمک میکند. همچنین گروه محتوا و تولید شرکت میتواند سوالاتی با جزئیات بیشتر مطرح کند. برای مثال:
«این پرسونا چه فکری درباره این تولید (یا خدمات یا محصول ) به خصوص میکند؟» یا «با توجه به دادهها، چه تغییری در عملکرد تولیدات ایجاد میشود؟»
7. طراحی سناریو
پس از ساخت یک پرسونا، باید یک سناریو طراحی کنیم. سناریو یک داستان یا مجموعه داستانیست که با یک زندگی حقیقی شبیه سازیمیشود. بنابراین در ساخت یک سناریو تمام احتمالات رفتاری، اخلاقی و اتفاقات زندگی، در هر شرایطی در نظر میگیریم.
معمولا سناریو به شکل یک داستان یا متن است که تمام نقاط قوت و نقاط منفی و مثبت کارکتر و زندگی فردی را مطرح میکند. این روش به درک نیاز افراد و طراحی صحیح تولیدات کمک میکند.
بنابراین شما باید بر اساس نیازهای پرسونا به گونهای برنامه ریزی، تعیین هدف و طراحی کنید تا از تولیدات شما استفاده کند.
8. شخصیت یک پرسونای خوب
یک پرسونای خوب میتواند به گروه در تحقیقات کمک کند و در نهایت یک تولید با کیفیت ارائه شود. علاوه بر این، هنگامی که درخواست کاربر تغییر کرد، پرسونا کمک میکند تا گروه با سرعت بیشتری عمل کند و تغییرات لازم را ایجاد کند.
یک پرسونای خوب راهنمای عملکرد گروه به منظور پیشرفت بیشتر و بهینه سازی در تولیدات است. بنابراین شرکت، خدمات شرکت، محتوا و تولیدات با حضور پرسونا شکل میگیرد.
با این حال ساخت یک پرسونای خوب کار سادهای نیست و شما باید شخصیت را به خوبی بررسی کنید؛ بنابراین:
- داده و نتایج تحقیقات را کامل و به درستی ارائه دهید.
- مصاحبه به درستی و صادقانه صورت گیرد.
- به جای ایدهآل گرایی، واقع بین باشید.
- برای افراد شرکت چالش شناخت پرسونا قرار دهید.
- از گروه محتوا و تولید بخواهید کاربران را به خوبی بشناسند و درک کنند.
9. نکات مهم در ساخت پرسونا
ساخت پرسونا محدودیتهایی دارد. زیرا کاراکتر پرسونا بر اساس نیازهای کاربران ساخته میشود و نمیتواند تمام جزئیات شخصی فرد را نمایش دهد.
بنابراین اگر اطلاعات کافی و کاملی از پرسونا کسب نکنید، طراحی پرسونا با شکست مواجه میشود. شما باید به این بخش توجه بیشتری کنید.
به یاد داشته باشید به منظور بهینه سازی در تولیدات و پیشرفت بیشتر، تولید یک پرسونا کافی نیست. چرا که ساخت پرسونا تنها یک روش به منظور دستیابی به اهداف است.
در دوره آموزشی « چگونه از طریق گوگل انالیتیکس به پرسونا برسیم » میتوانیم با استفاده از ابزار Google Analytics به طراحی ایدهآلی از پرسونا برسیم.
3 مثال ساخت پرسونا
به منظور درک بهتر پرسونا و ایدههای بیشتر و بهتر، 3 مثال در این بخش قرار دادیم. توجه کنید این مثالها ساختگی و تخیلی است اما مشابه افراد و زندگی حقیقی است.
1. مریم:
«میخواهم در خانه با 10 سال سابقه کار درآمد بیشتری داشته باشم.»
اطلاعات شخصی: مریم 40 سال دارد. متاهل است و 2 فرزند دارد. او در رشت زندگی میکند.
اطلاعات شغلی: او به مدت 10 سال به عنوان بازاریاب در یک شرکت خصوصی مشغول به کار بود. اکنون به خاطر دو فرزندنش در خانه به عنوان بازاریاب، دور کاری انجام میدهد.
سبک زندگی: خانه داری و تربیت فرزندانش در اولویت زندگی مریم هستند. تنها حقوق مریم دریافت وجه اندک از یک شرکت به عنوان بازاریاب است. البته مریم مستاجر نیست و نیازی به پرداخت اجاره خانه ندارد. با این حال درآمد همسرش هم مبلغ قابل توجهی نیست.
چالشهای زندگی: با وجود دو فرزند، گاهی هزینه زندگی افزایش مییابد و حقوق ناچیز مریم و همسرش کافی نیست. مریم نیاز به حقوق بیشتری دارد، اما خانهداری و تربیت فرزندان اجازه کار بیشتری به او نمیدهد. بنابراین او میخواهد یک شغل پر درآمدتری پیدا کند.
کسب اطلاعات بیشتر: مریم به منظور کسب درآمد بیشتر و پیدا کردن یک شغل تازه در سایتهای کاریابی، لینکدین و اینستاگرام حضور پر رنگتری دارد. با این حال در سایتهای بازاریابی مقالات زیادی مطالعه میکند تا معلومات خود را به روز کند و افزایش دهد.
2. مهسا
«من علاقه زیادی به حیوانات دارم و همیشه به آنها اهمیت میدهم.»
اطلاعات شخصی: مهسا 23 دارد. مجرد است و در تهران زندگی میکند. او دانشجوی رشته مکانیک است و در یک آموزشگاه کوچک محلی زبان انگلیسی تدریس میکند. درآمد تقریبی او ماهی 1200000 تومان است.
درباره مهسا: مهسا فرزند دوم یک خانواده 4 نفره است. در دانشگاه آزاد، در رشته مهندسی مکانیک تحصیل میکند. هزینه دانشگاه را پدرش از حقوق بازنشستگی تامین میکند.
مهسا سه روز در هفته از ساعت 8 صبح تا 5 بعد از ظهر در یک آموزشگاه محلی به کودکان 5 تا 10 سال زبان انگلیسی تدریس میکند.
با این حال زمان آزاد خود را به صورت داوطلبانه در پناهگاه حیوانات کار میکند. او به حیوانات غذا میدهد و اگر سگ یا گربه بیماری در خیابان ببیند به دامپزشکی میبرد. اما او به تنهایی از پس خرج و مخارج درمان حیوانات بیمار و غذای آنان برنمیآید.
او دوست دارد یک خیریه حیوانات در دانشگاه راه اندازی کند.
نیازهای مهسا: مهسا به درآمد بیشتری نیاز دارد. علاوه بر این او به چند نفر که به حقوق حیوانات اهمیت میدهند و حاضر به کمک داوطلبانه به حیوانات هستند نیاز دارد تا خیریه کمک به حیوانات در دانشگاه تاسیس کند.
او میخواهد یک سایت راهاندازی کند تا افراد خارج از دانشگاه به این خیریه کمک کنند. علاوه بر این باید بروشور و پوسترهایی چاپ کند که آگاهی مردم نسبت به حیوان دوستی و اهمیت به حیوانات بیشتر کند.
رسانههایی که مهسا از آن استفاده میکند: اینستاگرام. فروشگاههای آنلاین خرید محصولات و غذای حیوانات. سایتهای اطلاع رسانی درباره سبک زندگی و نگهداری از حیواناتی همچون سگ و گربه.
3. احمد
«من یک اتومبیل نو، جا دار، با امکانات کافی و با قیمت مناسب میخواهم.»
اطلاعات شخصی: احمد 42 سال دارد. او صاحب یک بوتیک لباس فروشی در غرب تهران است. دو فرزند دارد و همسرش خانهدار است. او یک پژوی 405 مشکی داشت که به قیمت روز فروخت.
احمد همیشه آخر هفته را به همراه خانواده، با اتومبیلش طبیعت گردی میکرد. اکنون میخواهد با پس انداز و پول فروش اتومبیل قدیمیاش یک اتومبیل جدید بخرد.
درآمد احمد بیش از ماهی 6 میلیون تومان است. اما هر ماه 2.5 میلیون تومان را به اجاره مغازه میدهد.
نیازهای احمد:
- احمد میخواهد اتومبیلهایی با قیمت 80 میلیون تا 130 میلیون تومان را بشناسد.
- احمد میخواهد تصاویر و فیلمهای مربوط به اتومبیلها با این میزان قیمت را در اینترنت مشاهده کند.
- احمد میخواهد آپشنهای این اتومبیلها را بشناسد.
- احمد میخواهد اتومبیلها را با اتومبیل قبلی خود مقایسه کند.
- احمد میخواهد امنیت اتومبیل برای کودکانش بالا باشد.
- احمد میخواهد بدون واسطه یک اتومبیل صفر بخرد.
رسانههای مورد علاقه احمد: احمد سایتهای مربوط به فروش اتومبیل را مشاهده میکند. به سایتهایی که قیمت و توضیحات دقیق اتومبیل را نوشتهاند علاقه دارد. او گاهی در اینستاگرام صفحات مربوط به خرید و فروش اتومبیل را بررسی میکند.
در دوره آموزشی « راههای شناسایی مشتری » مطالب توضیح داده شده در این مقاله را به صورت کاملتر به صورت ویدیویی میتوانید یاد بگیرید.
نتیجهگیری پرسونا
پرسونا یک کاراکتر ساختگی است. شما بر اساس تحقیقات، درک نیازهای کاربران، تجربیات، رفتارها و اهداف پرسونا را میسازید.
طراحی پرسونا کمک میکند تا کاربر مناسب خدمات و تولیدات خود را بشناسید. بنابراین پرسونا وظایف شما را سادهتر میکند. علاوه بر این مسیر رسیدن به هدف را بهتر میشناسید.
منبع: فرانش